Взгляд на французские национальные праздники

Муқаддима

Иди Фаронса, ё Рӯзи миллии Фаронса, ки бо номи Рӯзи забти Бастилия маълум аст, ҳар сол 14 июл ҷашн гирифта мешавад. Ин рӯз рамзи як лаҳзаи калидӣ дар таърихи Фаронса ва иди озодӣ, баробарӣ ва бародарӣ аст, ки принсипҳои асосии миллати фаронсавиро таҷассум мекунад. Ҳам этимология ва ҳам маънои муосири вожаи англисии "таътил(ҳо)" шиддати пасзаминаро фаро мегирад, ки бар зидди он масъалаи идҳои динӣ дар шуғл бояд хонда шавад.

Воқеан, худи калимаи «ид» қисми зиёди этимологияи динии худро нигоҳ медорад: он аз рӯзҳои муқаддас сарчашма мегирад ва ба лаҳзаҳои барои ҷашну маросимҳои муқаддас ҷудошуда ишора мекунад. Аммо, ба истилоҳи ҳозиразамон, «таътил» ба як синоними дунявӣ барои таътил ва рӯзҳои истироҳат, новобаста аз ҳама гуна мафҳуми муқаддасот табдил ёфтааст.

Ҳарчанд ин маънои эҳтимолии дугонаи «рӯзҳои муқаддас» метавонад ба забони англисӣ хеле хос бошад, ин дудилагӣ ташкили махсуси вақти иҷтимоиро инъикос мекунад, ки аксари ҷомеаҳо ба он асос ёфтаанд: интихоби рӯзҳои истироҳатии ҳафтаина ва умуман, умуман, тақвими бартаридоштаи солонае, ки дар он мактабҳо, маъмурияти давлатӣ ва бисёре аз корхонаҳо фаъолият мекунанд, аксар вақт сарчашмаҳои динӣ доранд. Ҳар ҳафта, чунин ба назар мерасад, ки тақрибан ҳамаи ҷомеаҳо бо рӯзи истироҳати маъмулӣ фаъолият мекунанд; ва дар Аврупо рӯзи истироҳат одатан рӯзи якшанбе аст.

Ҳамасола, бисёр ҷомеаҳо дар асоси тақвим фаъолият мекунанд, ки як қатор идҳоро пешбинӣ мекунанд, ки аксари онҳо сарчашмаҳои динӣ доранд. Дар Аврупо маъмул аст, ки чунин тақвимҳо дар матнҳои ҳуқуқӣ - санадҳои қонунгузорӣ ё маъмурӣ расман эътироф карда мешаванд. Зеро инъикос менамояд ташкили вақти гурӯҳ(ҳо)-и бартаридоштаи аксарият, ин созмони иљтимоии замон њатман ба гурӯҳҳои дигаре, ки ақаллиятро ташкил медиҳад, таъсири зараровар ё ҳадди ақал нобаробарӣ дорад.

Азбаски онҳо аксар вақт сарчашмаҳои мазҳабӣ доранд, онҳо метавонанд ба таври илова ҳамчун шаклҳои ғайримустақими табъизи динӣ хонда шаванд.

Асоси таърихии ид

Бояд гуфт, ки дар Фаронса ёздаҳ рӯзи идҳои расмии давлатӣ мавҷуданд, ки [1] аз онҳо чор рӯзи манқул мебошанд, ки ҳамеша ба рӯзи корӣ рост меоянд. Минтақаи Элзас ва департаменти Мозел ду рӯзи дигарро риоя мекунанд [2]. Ин идҳо ҳангоми фаро расидани рӯзҳои истироҳат тағйир намеёбанд [3], ки ин маънои онро дорад, ки шумораи миёнаи идҳои мушоҳидашуда ба рӯзҳои корӣ (берун аз Элзас ва Мозел) 8,7 аст ва аз ҳафт то даҳ аст. Аксари кишварҳои Осиё ва тамоми кишварҳои Амрикои Шимолӣ дар рӯзҳои корӣ дар як сол аз ду то даҳ рӯзи идҳои дигарро ҷашн мегиранд [4].

14 июли соли 1789 ҳамчун оғози Инқилоби бузурги фаронсавӣ дониста мешавад, вақте ки парижиён Бастилияро, ки қалъаи зиндон буд ва рамзи истибдоди шоҳона ҳисоб мешуд, забт карданд. Ин ҳодиса нуқтаи гардиш дар муборизаи халқи фаронсавӣ барои озодӣ ва демократия гардид ва ба сарнагун кардани монархия ва таъсиси Ҷумҳурии якуми Фаронса оварда расонд.

Анъанаҳо ва таҷлили ид

Дар Фаронсаи муосир Иди Фаронса бо тантана ҷашн гирифта мешавад. Дар ҳар гӯшаи кишвар чорабиниҳои гуногун баргузор мешаванд, ки мероси бойи фарҳангӣ ва ифтихори миллиро инъикос мекунанд:

1. Паради Елисей: Ҳодисаи асосии рӯз паради ҳарбӣ дар Париж мебошад, ки дар кӯчаи машҳури Елисей баргузор мешавад. Президенти Фаронса парадро қабул мекунад, ки қувваи ҳарбии кишвар ва омодагии онро барои ҳифзи арзишҳои худ намоиш медиҳад. Ин парад диққати миллионҳо тамошобинро ҳам дар ҷойи ҳодиса ва ҳам тавассути телевизион ҷалб мекунад;
2. Оташафшонҳо: Шабона осмони Фаронса бо оташафшонҳои рангин равшан мешавад. Шоуи таъсирбахштарин дар пойгоҳи бурҷи Эйфел дар Париж баргузор мешавад. Ин манзараи рангоранг бо мусиқӣ ҳамроҳ карда мешавад ва ҳазорҳо одамонро ҷамъ меорад;
3. Бали оташнишонҳо: Як анъанаи дигар – балҳои оташнишонҳо, ки дар ҳудуди қисмҳои оташнишонӣ баргузор мешаванд. Ин балҳо ҷойи маъруф барои истироҳат ва фароғат дар байни сокинони маҳаллӣ ва сайёҳон мебошанд;
4. Консертҳо ва чорабиниҳои фарҳангӣ: Дар шаҳрҳо ва деҳаҳои Фаронса консертҳои ройгон, намоишгоҳҳо ва намоишҳои театрӣ баргузор мешаванд. Ин вақтест барои баҳравар шудан аз санъат ва фарҳанги фаронсавӣ.

Аҳамияти байналмилалӣ

Иди Фаронса на танҳо дар ватан, балки дар бисёр кишварҳои дигар низ ҷашн гирифта мешавад. Ҷомеаҳои фаронсавӣ ва намояндагиҳои дипломатӣ дар саросари ҷаҳон чорабиниҳоеро баргузор мекунанд, ки ба ин рӯз бахшида шудаанд. Ин ба таҳкими робитаҳои фарҳангӣ ва паҳншавии забон ва фарҳанги фаронсавӣ мусоидат мекунад.

Рӯйхати идҳо барои соли 2024 (дар Фаронса)

Хулоса

Иди Фаронса на танҳо ид аст, балки як ёдраскуни муҳим дар бораи он аст, ки чӣ гуна мубориза барои озодӣ ва баробарӣ метавонад ҷараёни таърихро тағйир диҳад. Ин рӯз фаронсавиёнро аз тамоми наслҳо муттаҳид мекунад ва дар бораи аҳамияти арзишҳои демократӣ ва ифтихори миллӣ хотиррасон мекунад. Таҷлили 14 июл эҳтиром ба таърих ва мероси фарҳангии Фаронса ва инчунин рамзи ягонагӣ ва ҳувияти миллӣ мебошад. Иди Фаронса миллатҳои тамоми ҷаҳонро илҳом мебахшад, ки ба озодӣ, адолат ва бародарӣ кӯшиш кунанд, ки онро воқеан иди ҷаҳонӣ мегардонад.